VietNam : Triết lý Giáo dục

Vietnam: Triết lý Giáo dục.

Nhìn lại cái Dạy và cái Học của chúng ta từ ngàn năm (sở dĩ chỉ ngàn năm trở lại, vì trước đó cái Lịch sử nó tù mù đến nỗi...chúng ta ko biết cha ông ta học cái gì nữa, he e...) trở lại đây và cho đến cả Hôm nay, chúng ta thấy cái gì là chung nhất, đăc sắc nhất?

Trong ngàn năm ấy, Vietnam sống trong những chế độ chuyên chế nối tiếp nhau, chỉ có cái tên là thay đổi: Lý, Trần, Lê, Nguyễn  ...mà bản chất chỉ  là một: chuyên chế và chiếm đoạt.

Tất cả mọi của cải trong nước và bản thân mạng sống mỗi thần dân thuộc về chỉ một thằng người: Vua.

Để duy trị thể chế đó, Vua cần hai thứ:

- cơ cấu quyền lực và 

- nhân lực cho cơ cấu đó.

Cơ sở cho tư tưởng (Ideology) thích hợp nhất cho việc dạy dỗ, mê hoặc nhân dân về tính chính thống , thậm chí là tính mặc định cho một thể chế như vậy ko gì tốt hơn là cái Học thuyết làm Nô lệ mà các bạn gọi là Khổng-Nho.

Về phía người dân? Cách duy nhất để "sống tốt" là học nó - không phải để hiểu biết - mà để có cơ hội tham gia vào cái cơ cấu quyền lực của Vua.

Khổng-Nho và chỉ có Khổng-Nho, học ko phải để cho hiểu biết mà học để thi đỗ - đó là  làchỗ gặp nhau của kẻ cai trị  và những kẻ bị trị.

Cả hai bên đều hết sức hài lòng về chỗ gặp nhau này.

Sự hài lòng đó kéo dài ...một ngàn năm.

Và đó cũng chính là cái Triết lý Giáo dục của Vietnam suốt ngàn năm qua.

Thể chế nào thì sinh ra Giáo dục nấy, một thể chế nô dịch - dĩ nhiên - cần có một nền Giáo dục nô dịch. 

Nhưng khi người Pháp sang, họ cũng nô dịch...?

Cũng như Vua Vietnam trước đó, France cũng cần hai thứ:

- cơ cấu quyền lực và 

- nhân lực cho cơ cấu đó.

Nhưng họ lại không thể cai trị Vietnam và duy trì tính chính thống của nền cai trị đó bằng văn hóa, ngôn ngữ và "học thuyết" của ...Rợ đc.

Đó là cái may cực lớn cho chúng ta.

Hôm nay?

Hơi ...khác tí.

Cách kiềm tiền, hay như trên - cách để có thể "sống tốt" - là ...làm công bộc của Nhân Dân. Mà để đc làm công bộc của Nhân dân, cái quan trọng nhất ko phải là hiểu biết hay tri thức, cái quan trọng là bằng cấp.

Nói cách khác: là bạn thi có đỗ ko.

Có duy nhất một điểm khác:  Ngày xưa, quyền lực tập trung vào Vua, nên thằng cha đó ko cần bọn bằng rởm.

Nay quyền lực có phân tán hơn, thành các "nhóm công bộc", nên bằng rởm bằng giả đều OK.

Và đó lại là một chỗ gặp nhau, không phải của kẻ cai trị  và những kẻ bị trị, mà là của những ông chủ và công bộc của họ.

Chỗ gặp nhau đó, lại cũng như xưa, thành cái Triết lý Giáo dục cho Hôm nay.